stage

stage: 10 praktische tips & nuttige informatie

Beroepspraktijkvorming

Tijdens je schoolopleiding leer je veel over alles wat met je studiekeuze te maken heeft. Veel schoolopleidingen bevatten naast theoretische leerstof ook praktijkgerichte leerstof in de vorm van één of meerdere stages, ook wel beroepspraktijkvorming genoemd.
In het Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) is de stage een verplicht onderdeel voor het behalen van je diploma. Soms wordt de stage gecombineerd met een baan in een bedrijf. Wanneer een stage meer dan 60 procent van de totale opleiding voor het MBO inhoudt, wordt het een Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) genoemd.

Stageplaatsen worden erkend door de kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven. Zij stellen websites op waar je erkende stageplekken kunt vinden. Meer hierover in tip 3.

De stage creëert een omgeving, waarin je alles wat je geleerd hebt  tijdens je opleiding, in de praktijk ten uitvoer kan brengen. De stageplaats laat je kennis maken met het bedrijfsleven. Niet alleen je kennis en vaardigheden worden op de proef gesteld. Je gaat aangesproken worden op je sociale en communicatieve vaardigheden. Tijdens de stage zul je opdrachten moeten doen. Na afloop moet je hierover een stageverslag inleveren. Stage opdrachten kunnen zeer uiteenlopend zijn. Vraag regelmatig feedback aan je stagebegeleider. Dit is degene die het verloop van je stage uiteindelijk moet beoordelen.

Er zijn verschillende soorten stages voor verschillende opleidingniveaus. Er zijn snuffelstages, meeloopstages, maatschappelijke stages en afstudeerstages. Elke stage heeft zijn eigen kenmerken en stageduur. Lees er meer over in tip 2.

De sollicitatiebrief

Om je interesse voor een stageplaats kenbaar te maken, zul je een sollicitatiebrief moeten schrijven. Realiseer je dat je sollicitatiebrief je visitekaartje is. De eerste indruk is de beste, dus maak er een mooie brief van. Zorg dat de brief er netjes verzorgd uitziet, zonder taalfouten. Laat de brief nog even door een ander lezen voordat hij de deur uit gaat.

Zorg dat je brief prettig leesbaar is. Gebruik geen lange zinnen en houd je schrijfstijl kort en bondig (to-the-point). Maak de brief bij voorkeur op de computer (tenzij er specifiek gevraagd wordt om een handgeschreven brief). Kies een duidelijk en goed leesbaar lettertype. Gebruik wit papier en zorg dat de tekst goed leesbaar is.

De indeling van de brief moet overzichtelijk zijn. Zet rechts bovenaan je naam en adres. Zet links bovenaan de naam van het bedrijf onder vermelding van de contactpersoon en het adres. Vergeet niet de plaatsnaam en datum eronder te zetten. Verdeel je brief in vier stukken (alineaÂ’s). Het eerste deel is een introductie waarin je schrijft wie je bent en de reden van de brief: je zoekt een stageplaats.
Het tweede deel biedt gelegenheid om uit te leggen waarom jij geschikt bent als stagiaire voor het bedrijf.
De derde alinea gebruik je voor je motivatie.
En het vierde deel is een afsluiting van je brief, waarin je vraagt om uitgenodigd te worden voor een gesprek.

Als je werkervaring hebt, is het nuttig een CV mee te sturen. Doe dit niet als er niet veel te melden is. Dan volstaat vermelding van je opleiding en eventuele werkervaring in de twee alinea. Maak een kopie van de brief voor jezelf.

Als je per e-mail solliciteert, zorg dan dat je een persoonlijke brief schrijft, die niet klakkeloos is overgenomen van een concept (dat overal op het internet verkrijgbaar is). Maak de brief niet te lang, want de kans is groot dat hij dan niet (uit)gelezen wordt. Gebruik een persoonlijk e-mailadres. Je kunt de brief ook in een Word document meesturen.

Het sollicitatiegesprek

Als je naar aanleiding van je sollicitatiebrief bent uitgenodigd voor een gesprek, ben je al halverwege. Nu is het zaak een goede indruk te maken. Zorg daarom dat je er goed verzorgd en fris uitziet. Zoek van tevoren uit waar je precies moet zijn en zorg dat je op tijd bent. Rook niet van tevoren en vraag beslist niet tijdens het sollicitatiegesprek of roken is toegestaan. Bereid je voor op het gesprek. Er zullen vragen aan bod komen over je goede en slechte kanten, in welke vaardigheden jij uitblinkt en wat je zou kunnen betekenen voor het bedrijf. Het is handig als je op dit soort vragen bent voorbereid. Bedenk alvast welke antwoorden je zou kunnen geven.
Zet tijdens het gesprek je mobieltje uit. Luister goed naar de informatie die je tijdens het gesprek krijgt. Kijk degene met wie je het gesprek voert aan. Zorg dat je zelf ook wat vragen kunt stellen. Je hebt je van tevoren al verdiept in het bedrijf. Laat dit merken aan de hand van je vragen.

Neem voor het gesprek de volgende zaken mee:
  • Een kopie van je sollicitatiebrief (en eventuele CV)
  • Kopieën van je diplomaÂ’s
  • Je uitnodigingsbrief met de naam van de contactpersoon
  • Agenda, pen en notitieblokje
  • Identiteitsbewijs
Bedank je gesprekspartner aan het einde van je gesprek voor de uitnodiging en het gesprek. Maak een afspraak over de voortzetting. Schrijf de naam van de contactpersoon op, zodat je deze naam na enkele dagen makkelijker terug kunt vinden als je het bedrijf (terug) wilt bellen.

Soorten stage

Er zijn verschillende soorten stages. Je opleiding bepaalt welke stages verplicht zijn.

Observatiestage

Tijdens een observatiestage volgt een student op een passieve manier de praktijk. Hij hoeft zelf niet deel te nemen. Deze stage wordt in het begin van een opleiding gedaan, bijvoorbeeld bij eerstejaars maatschappelijk werkers die enkele weken mogen rondkijken in een instelling.

Snuffelstage/oriëntatiestage

Een snuffelstage is een stage die iets verder gaat dan de observatiestage. Het gaat bij de snuffelstage vooral om het kennismaken met bepaalde beroepswerkzaamheden. Het is niet gericht op het verkrijgen van beroepsbekwaamheden. Snuffelstages komen voor in het eerste jaar van de MBO of HBO. De snuffelstage duurt tussen de 2 en 9 weken.

Meeloopstage/participatiestage

Zowel op het MBO, HBO als de universiteit zijn er verplichte meeloop- of ervaringsstages in het derde of vierde jaar. De stages duren vaak een blok of trimester. Je leert je theoretische kennis te gebruiken in de praktijk. De stage sluit aan bij je opleiding. Je maakt dus kennis met de praktijk van je opleiding. Je voert beroepsspecifieke taken uit, zij het onder begeleiding.

Afstudeerstage

Het laatste jaar van een studie in het hoger onderwijs of universiteit wordt meestal afgerond met een afstudeerstage met een stageperiode variërend van zes weken tot een jaar. De stage wordt afgerond met een verslag of scriptie. De afstudeerstage bestaat vaak uit een praktijkgerichte opdracht van een bedrijf of organisatie of het verrichten van een onderzoek (bijvoorbeeld een analyse van de bedrijfsprocessen of een project).

Maatschappelijke stage

De maatschappelijke stage is een leervorm waarbij je buiten de schoolactiviteiten om meedoet aan vrijwilligersactiviteiten om op die manier kennis te maken met alle soorten aspecten en onderdelen van de samenleving.

Werkstage

Een werkstage is ervoor bedoeld om een werkloze met behoud van uitkering werkervaring op te laten doen bij een bedrijf, voor een periode van drie tot zes maanden. Meestal wordt de stageplek gevonden door een re-integratiebedrijf. Het bedrijf hoeft niet te betalen voor de stagiaire en de werkloze blijft de plicht houden om te solliciteren.

Stage in het buitenland

Je kunt je stageplaats buiten de Nederlandse grenzen zoeken, als dat door je opleiding wordt toegestaan. Je moet dan intensief naar een stageplaats op zoek gaan die aansluit op het niveau van je studie. De stageplaats moet voldoen aan de eisen die de hogeschool of universiteit stelt. Vraag dus eerst aan je stagecoördinator of de stage in het buitenland wordt goedgekeurd. Informeer hoe het zit met deskundige begeleiding op je stageplaats. Vraag aan je stageadres of zij aan het einde van je stage een certificaat of aanbevelingsbrief verstrekken.

Of je daadwerkelijk een stageplaats moet nemen in het buitenland, hangt samen met de vraag of je stagecoördinator dit goedkeurt en of de stageplaats voldoet aan de eisen van je opleidingsinstituut.

Naast de stageplaats, moet je ook zorgen voor een stageovereenkomst (zie tip 7), een eventuele vergoeding (zie tip 8) en eventuele vergunningen en visa. In landen van de Europese Unie heb je geen werkvergunning nodig.
Het regelen van een werkvergunning, voor landen waar dit wel nodig is, kost veel tijd. Een werkvergunning verkrijgen voor een ontwikkelingsland kan soms wel een jaar duren. Houdt hier rekening mee bij het zoeken van een stageplaats.
Voor landen als Australië, de Verenigde Staten en Canada heb je een visum nodig, dat tevens een werkvergunning bevat.
Voor meer informatie over visa en vergunningen kun je terecht bij de ambassade van het betreffende land. Een lijst met adresgegevens vind je op de website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het is verstandig om uit te zoeken welke verzekeringen je voor je stageperiode moet afsluiten. Stagebureaus en stagecoördinatoren kunnen je daarbij informeren.

Een buitenlandse stage kun je vinden via verschillende websites die gespecialiseerd zijn in stageadressen in het buitenland. Je kunt ook open sollicitatiebrieven naar bedrijven in het buitenland sturen.

De stageovereenkomst

Er zullen een aantal zaken geregeld moeten worden als je een stageplaats hebt gevonden en je bent aangenomen. De afspraken die tussen jou, de school en het bedrijf gemaakt worden, worden vastgelegd in het stagecontract of ook stageovereenkomst genoemd. Er zijn veel voorbeelden van stagecontracten of stageovereenkomsten te vinden op het internet.
Globaal houdt een stageovereenkomst het volgende in:
  • Werkzaamheden
    In het contract wordt je functie en bijkomende werkzaamheden en opdrachtbeschrijving (globaal) vermeld.
  • Gezagsverhouding
    In het contract staat hoe de gezagsverhouding is geregeld. Dat wil zeggen dat het bedrijf leiding geeft en dat jij als stagiair je opgedragen werkzaamheden en/of opdrachten zo goed mogelijk uit zult voeren. Het stagebedrijf bepaalt de werktijden en heeft bepaalde regels waar jij je aan dient te houden.
  • Stagevergoeding
    Vaak (maar niet altijd) verstrekt het bedrijf een stagevergoeding. Hoe hoog het bedrag is, hangt van verschillende factoren af. Lees meer hierover in tip 8.
  • Opzegtermijn
    Als de stageperiode voor een bepaalde tijd wordt aangegaan, dan dient het tijdstip van het beëindigen van het stagecontract hier expliciet in te staan. Anders kan in een stageovereenkomst een eventuele opzegtermijn voor beëindiging van de stage worden opgenomen.
  • Werktijden
    In het contract zullen je werktijden staan. Een werkdag duurt maximaal 9 uur en een werkweek duurt maximaal 45 uur.
  • Geheimhouding
    Soms vraagt een bedrijf om geheimhouding. Je moet dan een apart contract ondertekenen waarin je belooft vertrouwelijke informatie niet aan anderen door te geven. Je zou bijvoorbeeld vertrouwelijke informatie of gegevens na je stage kunnen doorgeven aan een concurrent. Ook kan je gevraagd worden een contract te ondertekenen waarin je belooft, dat je na beëindiging van je stage voor een bepaalde periode niet bij de concurrent gaat werken of een eigen bedrijf voor hetzelfde soort werk zult oprichten.
  • Ontbindende voorwaarden
    In het stagecontract kunnen bepalingen worden opgenomen die zouden kunnen bijdragen aan een beëindiging van het contract bij een bepaalde gebeurtenis. Hier zitten veel haken en ogen aan, want ontbindende voorwaarden staan op gespannen voet met het ontslagrecht.
  • Uitbetaling
    Indien je stagevergoeding of onkostenvergoeding krijgt, zal dit in het contract staan.
Het stagecontract moet door de stagiair, het bedrijf en de opleiding worden ondertekend. Lees een contract altijd goed door, voordat je het ondertekent. Als je iets niet begrijpt, kun je beter eerst vragen om uitleg.

Een stageovereenkomst is niet apart wettelijk geregeld. Het is min of meer een schriftelijke bevestiging wat tussen een stagiair en werkgever is afgesproken. Lever je als stagiair dezelfde prestatie als de collegaÂ’s in loondienst en krijg je loon voor je werk, dan is er sprake van een arbeidscontract. In dat geval moet je minimaal het minimum loon verdienen voor de uren die je werkt. De werkgever moet je dan ook verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en werkloosheid.

Stageplaats vinden

Het vinden van een goede stageplaats kost tijd en inzet. Begin daarom niet te laat met het vinden van een geschikte plek. Veel bedrijven en organisaties plaatsen vaak zoÂ’n vier maanden voor de startdatum hun vacature voor de volgende stage.

Voordat je de zoektocht begint, moet je weten welke eisen je opleiding aan de stage stelt. Bedenk ook hoeveel reistijd je maximaal kwijt wilt zijn. Inventariseer welke werkzaamheden je wilt doen. Een bedrijf is niet verplicht een stagevergoeding te betalen. Bedenk van tevoren hoe belangrijk een stagevergoeding voor je is. Je kunt gerichter naar een stageplaats zoeken als je inhoudelijk overzichtelijk maakt aan welke wensen en verwachtingen de plaats moet voldoen.

Je kunt via familie of vrienden misschien aan een geschikt stageadres komen, maar dat lukt lang niet altijd. Gelukkig hebben de meeste scholen ook een stagebureau. Je kunt hier naartoe om je stage te regelen. Als dat niet zo is, kun je online een stageplaats via het internet vinden. De website van Stagemarkt.nl is een betrouwbaar adres voor het zoeken van een plaats. Het is de gezamenlijke website van alle leerbedrijven van de 17 kenniscentra. Dit betekent dat de website meer dan 195.000 erkende stageplekken bevat.

Je kunt natuurlijk ook zelf bedrijven opzoeken en aanschrijven met een sollicitatiebrief. Je kiest dan bedrijven uit die helemaal bij jouw opleiding passen. Vraag wel aan je stagebegeleider of deze zich in jouw keuze kan vinden.

Het stageplan

Een stageplan is een essentieel onderdeel van je stage. In het stageplan worden een aantal zaken helder en duidelijk beschreven. Het stageplan behelst minimaal de volgende zaken:
  • Een omschrijving van de stageplek. Bij welk bedrijf loop je stage, op welke afdeling, wat is het voor bedrijf en welke werkzaamheden worden er uitgevoerd?
  • Een beschrijving van je stageopdracht, je taken en bevoegdheden.
  • De duur van de stageperiode, aangevuld met het aantal werkuren per dag.
  • De stagebegeleiding. Beschrijf wie je stagebegeleider in het bedrijf is, wat zijn of haar functie is. Formuleer in je stageplan hoe de begeleiding er uit ziet, wanneer je begeleiding krijgt en hoe intensief deze is.
  • Het aantal te behalen studiepunten.
  • Als er een stageverslag of scriptie moet worden gemaakt, kun je de eisen en termijnen daarvan ook in je stageplan opnemen.
Maak van je stageplan allereerst een conceptplan, dat je ter goedkeuring aan je opleiding en het bedrijf of onderneming waar je stage gaat lopen laat zien. Het stageplan kan tevens onderdeel zijn van de stageovereenkomst.
Lees meer over de stageovereenkomst in tip 7.

Stagevergoeding

De meeste stagiaires krijgen een stagevergoeding. Een bedrijf is niet verplicht een stagevergoeding te geven. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van verschillende factoren, bijvoorbeeld het studieniveau (VMBO, MBO, HBO of WO niveau).

De studierichting kan invloed hebben op de vergoeding. Als er in een bepaalde richting (bijvoorbeeld techniek) veel schaarste is, zal de vergoeding hoger liggen dan in studierichtingen waar een overschot aan studenten is. De duur van de stage kan bepalend zijn voor de hoogte van de stagevergoeding. Hoe langer de stage duurt, hoe meer de student zal bijdragen met zijn of haar werkzaamheden voor het bedrijf.

De inhoud van de stage en de resultaten kunnen een bepaald prijskaartje aan de vergoeding hangen. Maakt bijvoorbeeld een gericht onderzoek, advies, enquête, of analyse deel uit van de stage, en hoe belangrijk is dat voor het bedrijf?

De soort stage (introductiestage, meeloopstage, afstudeerstage) zal ook de hoogte van het bedrag kunnen bepalen.

Ten slotte is er nog de vraag of de student werkervaring heeft en of deze werkervaring nuttig is voor het stagebedrijf.

De stagevergoedingen variëren dus stevig in hoogte. Je zult echter geen astronomische bedragen voor je stage ontvangen.
In 2008 lag het gemiddelde bedrag voor een stage op 270 euro (volgens het Nationaal Stage Onderzoek Studenten). HBO studenten kregen in 2009 gemiddeld 303 euro. Zeer hoge stagevergoedingen werden ook uitbetaald, in het bijzonder in de ICT sector. Er waren studenten met een maandelijks bedrag van 1500 euro. (Bron: Stageplaza.nl).
Stagevergoeding wordt netto uitbetaald. Het stagebedrijf houdt loonheffing en premie in. In beperkte mate is loon in natura toegestaan, zonder belastingtechnische gevolgen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een onkostenvergoeding.

Stageverslag

Een belangrijk onderdeel van de stage is het stageverslag. Iedere opleiding heeft richtlijnen voor een goed stageverslag.
In het stageverslag vermeld je waarom je deze stage hebt gekozen. Je kunt in het voorwoord iedereen bedanken die jou hebben bijgestaan of geholpen.
Je stageplan (zie tip 6) kan als leidraad dienen om alle voorbereidingen te noteren die je hebt genomen voordat je stage ging lopen. Neem je stagedoelen over als die hetzelfde zijn gebleven (soms veranderen ze tijdens een stage). Vermeld eventuele veranderingen in je verslag met de reden voor de verandering. Beschrijf de verwachtingen die je met betrekking tot de stage had en geef in je verslag aan waar en hoe ze zijn uitgekomen.
Beschrijf de organisatie en vertel over je werkzaamheden. Beschrijf projecten die je hebt gedaan en wat daarvan goed of niet goed ging.
Schrijf naast je leerdoelen ook op wat je daadwerkelijk geleerd hebt in het kader van competentieontwikkeling, het inzicht wat je verworven hebt in de branche en beroepsvaardigheden.
Maak als slotstuk een samenvatting van het geleerde en het  in de praktijk gebrachte. Doe eventuele aanbevelingen voor het bedrijf of de opleiding.

Tips & Reacties

Deel je eigen tip over stage

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!